کارگروه منابع طبیعی
مواد و موجودات طبیعی که انسان در پیدایش یا خلقت آن‌ها، دخالتی نداشته بر دو نوع هستند:
۱- منابع طبیعی غیر قابل تجدید
۲- منابع طبیعی تجدید شونده
۱- منابع طبیعی غیر قابل تجدید به موادی گفته می‌شود که به طور طبیعی به وجود آمده یعنی انسان در پیدایش یا خلقت آن‌ها، دخالتی نداشته است ولی حتی اگر هر قدر هم در استخراج و یا بهره‌برداری از آن‌ها صرفه‌جویی بشود، سرانجام روزی تمام خواهد شد، مانند کلیه‌ی معادن و ذخایر زیرزمینی.
این ثروت‌های طبیعی خود به سه دسته تقسیم می‌شوند:
الف) ثروت‌های طبیعی جامد (معادن ذغال سنگ، نمک، گچ، آهک و …)
ب) ثروت‌های طبیعی مایع (مانند نفت که بیشتر به جای معادن به آن‌ها ذخایر گفته می‌شود زیرا مقدار آن‌ها زیاد و حجم وسیعی را اشغال کرده است.)
ج) ثروت‌های طبیعی گازی شکل
۲-منابع طبیعی تجدید شونده به مواد و موجودات زنده‌ای اطلاق می‌گردد که به طور طبیعی به وجود آمده و انسان در پیدایش یا خلقت آن‌ها هیچگونه دخالتی نداشته است و اگر به طور صحیح از آن‌ها بهره برداری شود،هیچوقت تمام ویا غیر قابل استفاده نمی‌شوند مانند هوا، آب، خاک، جنگل، مرتع، حیات وحش و ماهی‌ها و …
منابع طبیعی بر دو دسته‌اند:
الف) جاندار
ب) غیر جاندار
منابع طبیعی جاندار
منابع طبیعی جاندار بر دو دسته اند: گیاهی و جانوری
– منابع طبیعی گیاهی شامل جنگل و مرتع
– منابع طبیعی حیوانی که شامل دو دسته‌ی حیوانات آبزی (ماهی، میگو و …) و خاکزی (حیات‌وحش مانند آهو، گورخر و …) می‌شوند.
منابع طبیعی غیر جاندار
این منابع شامل آب، خاک و هوا می‌باشند (منابع طبیعی اصلی). همانطور که گفته شد اگر به طور صحیح از منابع طبیعی بهره‌برداری شود هیچ وقت تمام یا غیر قابل استفاده نمی‌شوند. به عنوان مثال اگر جنگل‌ها و مراتع به طور بی‌رویه مورد استفاده قرار نگیرند، همیشه تکثیر کرده و تمام نمی‌شوند. در مورد هوا که تمام شدنی نیست اما ممکن است در اثر آلودگی زیاد غیر قابل استفاده بشود. در مورد آب اگر زیاد استفاده شود ممکن است تمام شود و از طرف دیگر ممکن است وجود هم داشته باشد اما بر اثر آلودگی شدید غیرقابل استفاده بشود. خاک نیز ممکن است در اثر فرسایش از بین برود و یا ممکن است باشد اما به دلیل فرسایش، آلودگی شدید و شور شدن غیرقابل استفاده بشود.
۱۶۴ میلیون هکتار عرصه کشور در یک نگاه آماری به صورت زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
الف: ۲/۸۳ درصد آن را منابع طبیعی تجدید شونده به خود اختصاص داده است:
۱- جنگل‌ها و اراضی جنگلی با مساحتی در حدود ۴/۱۲ میلیون هکتار، ۶/۷% سطح ایران را می‌پوشانند.
۲- مراتع با مساحتی در حدود ۹۰ میلیون هکتار، ۵۵% مساحت کشور را تحت پوشش دارند.
۳- اراضی بیابانی و کویری با سطحی در حدود ۳۴ میلیون هکتار ۷/۲۰% مساحت ایران را در قلمرو خود دارند.
ب: باقیمانده عرصه شامل اراضی تحت کشت (زراعت دیم ، زراعت آبی ، باغات و ….) و اراضی تخصیص یافته به مناطق مسکونی (شهری و روستائی) راه‌ها و دریاچه‌ها و مرداب‌ها و تالاب‌ها می‌باشد که با سطح ۶/۲۷ میلیون هکتار به ۸/۱۶% می‌رسد.
مرافعات بین‌المللی، مشکلات جمعیتی و مسائل همگی به هم گره خورده‌اند، کشورهای متمدن که دارای تکنولوژی پیشرفته هستند بین جمعیت کشور و منابع طبیعی تعادل مناسبی را به وجود آورده‌اند و به عبارتی از منابع خود با تکنیک صحیح و علمی بهره‌برداری می‌کنند. نقاطی از دنیا که در آن خطر جنگ و جنگ‌افروزی وجود دارد، معمولا نقاطی هستند که در آن منابع طبیعی با کمبود مواجه هستند و یا جاهایی هستند که تکنولوژی لازم برای بهره‌برداری از منابع طبیعی موجود نیست. ما می‌توانیم در اتازیس با همفکری و گزینش راه‌های مختلف در به نتیجه رساندن این تعادل در کشور خود با انجام و مشارکت در پروژه‌های مشارکتی و مردم‌محور راه را هر چه سریع‌تر بسمت تعالی سوق دهیم.. تامین آب، هوا و خاک سالم، غذای بهداشتی و سرپناه مناسب هر یک نیازمند برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و درازمدت هستند. برنامه ای که در آن به نقش دولت ها، مردم و سازمان های مردم نهاد توجه کافی شده باشد و برای هر یک سهم اساسی متناسب با وزن شان در جهان کنونی قایل شود. جهت پاسخ‌دهی و حرکت به سمت تعادل زیستی و توسعه پایدار، کارگروه تخصصی محیط‌زیست و منابع طبیعی، تشکیل شده است. این کارگروه، سوالات ذکر شده و همچنین سایر مواردی که در حین پژوهش و اجرا روبرو می‌شود را سرلوحه شروع کار خود قرار داده است.
* عناوین کلی مورد بحث کارگروه عبارتند از:
۱- تعیین اولویت‌های تحقیقاتی مورد نیاز کشور در زمینه منابع طبیعی و آبخیزداری
۲- بررسی پروپوزال‌های تحقیقاتی پیشنهادی
۳- بحث و تبادل نظر در خصوص مباحث مربوط به چالش‌های فنی بخش منابع طبیعی و آبخیزداری در سطح کشور و ارائه پیشنهادات و راهکارهای لازم
۴- بررسی تنگناها و مشکلات تحقیقاتی و اجرائی استان در سایر زمینه‌ها و پیشنهاد تدابیر لازم به منظور رفع آن‌ها
۵- ارائه راهکار در زمینه ارتقاء بهره وری از منابع موجود بخش اجرا و تحقیقات در خصوص همکاری‌های فی مابین
۶- انجام بازدی‌های میدانی دوره‌ای از طرح‌های در دست اجرای بخش تحقیقات و اجرا به منظور ارائه راهکار و نقطه نظرات فنی در مبحث ارزشیابی سالانه
۷- و غیره
و اما کارهایی که می‌توانیم با برنامه‌ریزی و همفکری در این کارگروه به مرحله اجرا بگذاریم:
۱- انجام امور حفاظتی مناطق مهم و ارزشی بصورت پیمانکاری در قالب شرکت خصوصی
۲- توسعه برنامه‌های ترویجی جهت جلب مشارکت مردم بویژه بانوان روستائی وجنگل‌نشینان
۳ تهیه و تنظیم گزارش ارزشیابی پروژه‌های در دست اجراء در قالب فرم‌های نظارتی سازمان برنامه و بودجه و فرم‌های ارزشیابی سازمان متبوع.
۴- انجام و یا نظارت بر عملیات طرح‌های مطالعاتی
۵- تهیه طرح‌های بهره‌برداری ازمنابع ملی و طبیعی براساس ضوابط و دستورالعمل‌های ابلاغی
۶- تهیه طرح‌های مرتعداری براساس دستورالعمل‌های ابلاغی
۷- انجام مطالعات و شناسائی و شناخت ظرفیت‌های منطقه‌ای و تهیه طرح‌های جنگلکاری، احیاء و تولید نهال
۸- نگهداری از تفرجگاه‌ها و پارک‌های جنگلی و طبیعی و دست کاشت
۹- تولید و جمع‌آوری بذر و تعیین مناطق و ذخائر جنگلی و امور مراقبتی و نگهداری از مناطق مذکور
۱۰- پیشنهاد نیازهای تحقیقاتی و همکاری در اجرای پروژه‌های تحقیقاتی
۱۱- جمع‌آوری و تنظیم کلیه آمار و اطلاعات عملکردها و استنتاج آماری و تهیه گزارش و تحلیل‌های آماری
۱۲- همکاری در طرح ملی نهضت سبز
۱۳- انجام پروژه‌های جنگلکاری توسعه فضای سبز در کلیه مکان‌ها و کمربندی شهرها و حاشیه راه‌ها و همچنین توسعه زراعت چوب
۱۴- تهیه طرح‌های مدیریت منابع جنگلی و صیانت ازجنگل‌ها
۵۱- کنترل تخریب از طریق آموزش شوراها و بهره‌برداران، تهیه طرح سوخت فسیلی پیشگیری و اطفاء حریق و کنترل آفات،
۱۶- اجرای برنامه‌های آموزشی ترویجی در بین روستائیان (جنگل‌نشینان، مرتعداران) و عشایر
۱۷- و غیره
پس با ایده‌های نو و کاربردی و اندیشه‌ای سبز همراه باشید!
برقرار و سبز باشید